Bilgisayar almayı planlıyorsanız ve hazır sistemler yerine kendi ihtiyacınıza göre şekillendirebileceğiniz bir kasa toplama niyetindeyseniz, dikkat etmeniz gereken bazı unsurlar var. Zira bir sistemin parçalarının birbirleriyle uyumlu olması, paranızın karşılığında alacağınız maksimum performans anlamına geliyor. Peki hangi hataları yapmaktan kaçınmalıyız?
Bilgisayar toplarken nelere dikkat etmeliyiz?
Belki tasarım olarak hayalinizdeki kasaya sahip olmak istiyor, belki de deneyimlemek istediğiniz oyunları yüksek performansta çalıştıracak bir sistem arıyorsunuz. Fakat ihtiyacınıza göre donanım parçaları seçmeniz ve bunların uyum içerisinde çalışacağından emin olmalısınız.
Örneğin sadece ofis ve yazı işlerinde kullanacağınız bir bilgisayara 32 GB bellekleri koymanıza gerek yok. Çünkü muhtemelen 24 GB’lık kısmını hiç bir zaman kullanmayacaksınız. Benzer bir şekilde, anakart ve işlemci seçimlerinizi de ihtiyacınıza göre belirlemelisiniz, bu sayede bütçenizi diğer parçalarda verimli bir şekilde değerlendirebilirsiniz.
İşlemci
İşlemci, sistemimizin beynini oluşturacağı için ekran kartından sonra muhtemelen bütçemizin büyük bir kısmını burada kullanacağız. Fakat pek çok kişi uzun yıllar kullanacağım o halde en iyisini almalıyım şeklinde bir düşünceyle Intel i7’ye veya Ryzen 7 serisine yöneliyor.
Yanlış bilinenin aksine, bilgisayar oyunlarında asıl performansı CPU değil GPU’dan alırız. Bu sebeple i5 ve R5 modellerinden almanız performansta kayda değer bir düşüş olmadan size büyük para tasarrufu yaptıracaktır. Üstelik burada cebinizde kalacak parayı ekran kartı payına eklerseniz işlemciden doğacak performans kaybının fazlasını kazanabilirsiniz.
Örneğin 12. nesil bir i7 veya 5. nesil Ryzen 7 işlemcinin yanına GTX 1660 GPU alacağınıza, i5 ve R5’i tercih ederek ekran kartında RTX 2060’ı alabilirsiniz. Fakat oyun değil de iş odaklı bir bilgisayar düşünüyorsanız işler tam tersi olacaktır. Yani render gibi CPU’ya yük bindiren işlemler yapacaksanız, bu durumda i7 ve R7, hatta i9 ve R9 işlemcilerini alarak ekran kartından kısmak çok daha mantıklı olacaktır.
RAM
Sistem toplarken olmazsa olmaz parçalar arasında RAM’ler de ilk sıralarda yer alıyor. Şu anda bir kasa toplayacaksanız, özellikle oyun ve iş odaklıysa en az 8, tercihen de 16 GB belleğe sahip olması gerekiyor. Kaldı ki artık yeni çıkan oyunlar, en iyi işlemci ve ekran kartını kullansanız dahi 8 GB’ın altında bir değeri kabul etmiyorlar.
Fakat yapılan bir diğer hata da tüm RAM slotlarını doldurmak zorunda hissediyor oluşumuz. Örneğin anakartımızda 4 adet bellek yuvası mevcut ve yalnızca 1’i veya 2’si dolu. Eğer ki sisteminiz 16 GB ise ve RTX 3090 SLI yapmayı düşünmüyorsanız 32 GB veya 64 GB bellek boyutu gereksiz olacaktır.
Fakat eğer sisteminize 32 GB’lık belleklerden alacaksanız, bunu tek yuvayı dolduracak şekilde değil, 2 adet 16 GB ya da 4 adet 8 GB şeklinde yapmanız, yani çoklu kanal olarak çalıştırmanız faydalı olacaktır. Bir diğer önemli konu ise mHz ve Cl değeri. Bunlar çalışma frekansı ve gecikme oranını milisaniye olarak bize bildiren değerlerdir.
Eğer AMD işlemcili bir sistem topluyorsanız, mHz değerinin yüksek olması sizin için bir avantaj olacaktır. Cl değeri nispeten daha önemsizdir. Fakat Intel işlemcili bir sisteminiz varsa durum tam tersine dönüyor. Cl değeri 14 veya 15 olan RAM’leri tercih etmeniz, 3200 yerine 3400 mHz olanı almanızdan daha iyi olacaktır. Ancak yine de 3000 mHz üstü ve 17 Cl altındaki belleklerde fazla para harcamamanız daha akıllıca olabilir.
SSD
Bilgisayar sistemlerinde az bilinen ve deneyiminizi direkt olarak etkileyen bir diğer unsur da SSD’dir. İşlemci ve ekran kartı sisteminizin performansını artıyor olabilir. Fakat hızını SSD ve HDD belirler. Dilerseniz 500 GB veya 1 TB’lık HDD alıp cihazın hafızasını yüksek tutabilirsiniz. Ancak uygun fiyatlı bir SSD alıp Windows’u ona yüklemeniz, sistemin açılıp kapanma hızı başta olmak üzere kullanımınızı kağıt üzerinde en az 10 kat, gerçek kullanımdaysa 4-5 kat hızlandıracaktır.
Tabii burada bütçeyi ne kadar tuttuğunuz oldukça önemli. Dediğimiz gibi, en kötü ihtimalle 120 GB’lık SATA SSD alarak Windows’u buraya yükleyebilirsiniz. Fakat direkt olarak tıpk bir RAM gibi anakarta takabileceğiniz ve neredeyse 1.5-2 katı fiyata çıkabilen M2 SSD’lerden alırsanız, hızınız kağıt üstünde 50 kata kadar artabilir.
Örneğin, yüksek hızlı bir HDD saniyede 80 Megabayta kadar dosya okuyabiliyor. Ancak M2 SSD’lerin hızları 3 bin hatta 5 binlere kadar çıkabiliyor. Mesela GTA 5’in açılış süresi 5 dakikayı bulan düşük hızlı HDD kullanılan bir bilgisayarda hızlı bir M2 SSD ile bu süreyi 10 saniyeye kadar düşürülebilirsiniz.
Anakart
Kullanıcılar genelde işlemci ve ekran kartına daha fazla bütçe ayırabilmek için anakartı önemsemezler. Hatta 10 bin liralık bir ekran kartı ve 5 bin liralık işlemci alırken, 600- 700 TL’lik anakartlara yönelirler. Fakat daha sonra işlemcileri beklenen performansı vermediğinde üzülebilirler.
Bunun genellikle Intel’in K serisi ve AMD’nin X serisi (overclock yapılabilir) işlemcilerini alıp daha sonra anakarta gelince H ve B kodlu modelleri alan kişilerde görüyoruz. Eğer yüksek performans almak istediğiniz hatta bu sebeple overclock yapmak istediğiniz bir işlemciniz varsa, en düşük Z serisi bir anakart almalısınız. Aksi takdirde sisteminiz tam verimlilikte çalışsa bile donanımların bireysel performansları hiç bir zaman maksimum değeri görmeyebilir.
Güç kaynağı
Eğer bir oyuncu veya iş bilgisayarı topluyorsanız, parçaların performansı ve enerji tüketimine göre bir güç kaynağı seçmelisiniz. Bu noktada bizim önerimiz en az 500 ile 700 W arası bir model almanız yönünde olacaktır. Fakat gerçekten yüksek performans veren bir sistem olacaksa, 1000 W ve üzeri tercih edilebilir.
Fakat en önemli ayrıntı malesef bu değil. Pek çok kişi Watt değeri yüksek olduğu için gördüğü ilk uygun fiyatlı güç kaynağını hemen alarak büyük bir hata yapıyor. Ancak 80 Plus gold veya bronze serfitikalı bir cihaz seçmelisiniz. Aksi takdirde sistem stabil çalışırken anlık güç kesintileri yaşayabilir veya en ufak elektrik kesintisinde kasanızın zarar görmesine sebep olabilirsiniz.
